«مجاهد» نامی بود که در دورهی مجلس اول بر داوطلبان نظامی مشروطهخواه گذاشته شد. این نیرو بر تحولات سیاسی و اجتماعی کشور اثری دیرپا گذاشت. مجاهدان تبریز، در روزهای استبداد صغیر، پرچم مشروطهخواهی برافراشتند و شهر خود را در برابر تهاجم نیروهای دولتی حفظ کردند. مجاهدان اردوی شمال همپای بختیاریها بر پایتخت دست یافتند. اما پس از بازگشت نظام مشروطه، مجاهدان چندپاره شدند. آنها به جناحهای مختلف گرویدند و به عرصهی مبارزهی سیاسی پا نهادند. سرانجام با انحلال مجلس دوم، نیروی مجاهد از میدان سیاست کنار رفت.
این کتاب پدیدهی مجاهدان مشروطه را بررسی میکند، به مطالعهی خاستگاه اجتماعی آنها میپردازد، تأثیر آنان را بر رویدادهای کشور میسنجد، و از زمینههای ضعف و نابودی آن نیرو سخن میگوید، این نگاهی است « از پایین» به مشروطیت که میکوشد بر تاریخ اجتماعی ایران در زمانهای پرافتوخیز پرتو بیندازد.
