روح هند اثری تاریخی است که از منظری تازه و باطراوت به نمادهای روشنفکری هند می‌نگرد. نویسنده نهرو و گاندی را شخصیت‌هایی می‌شناسد که پیوسته در تلاش‌اند تا تنوع و تکثر را جا بیندازند. می‌گوید نهرو با تاگور همسوتر است تا با گاندی؛ وینوبا می‌کوشید آرمان‌های گاندی را زنده نگه دارد؛ از سوی دیگر مولانا آزاد و عبدالفغارخان درصدد ترویج این آرمان در حوزهٔ اسلام بودند. ازجمله دستاوردهای مهم جهانبگلو در این کتاب، احیای اعتبار رادا کریشنان، اوروبیندو و کوماراسوامی است. هر سه شخصیت در حیات خود از احترام بسیار برخوردار بودند و اندیشه و قلم آن‌ها نفوذ گسترده داشت. گرچه این شخصیت‌ها به حاشیه رانده شدند، امّا بیش از هر کس دیگر بنیان‌گذار اندیشه‌ای بودند که اکنون گفت‌وگوی تمدن‌ها خوانده می‌شود. آن‌ها زمینه‌ای را فراهم کردند که اتحاد در تنوع و تکثر بتواند تحقق یابد. هر سه شخصیت بر فرهنگ تأکید داشتند: رادا کریشنان به تقریب مذاهب، اوروبیندو به اتحاد سیاسی در جهان و کوماراسوامی بر اصول اخلاقی که برانگیزاننده زندگی است. مقصود هر سه یکی بود: زیستن در زادگاه و در جهان بدون اصطکاک میان آن دو.
برگرفته از: Atul Chaturvedi, Indian Express, May. 11. 8002
